برنامه نویسی یکی از شغل های پر طرفدار در دنیا محسوب می شود و در چند سال اخیر در ایران هم طرفداران زیادی پیدا کرده است.یکی از دلایل محبوبیت آن کار کردن به صورت ریموت و دلیل دوم مهاجرت آسان از طریق برنامه نویسی است. بسیاری از افراد، علاقه مند هستند در زمینه وب برنامه نویسی را یاد بگیرند و در این مسیر با اصطلاحاتی مثل برنامه نویسی فرانت اند و بک اند رو به رو می شوند. به همین خاطر ما در یکتادیجی تصمیم گرفتیم به صورت جامع انواع زبان های برنامه نویسی فرانت اند را توضیح دهیم.
برنامه نویسی Front End چیست؟
آیا کنجکاو هستید که بدانید برنامه نویسی فرانت اند چیست؟ شاید شما هم از جمله افرادی باشید که بارها عبارات فرانت اند و بک اند را شنیدهاید ولی معنی و مفهوم آنها را نمیدانستید. اغلب برنامه نویسانی که در حوزهی وب کار میکنند، این سوال را از یکدیگر میپرسند: برنامه نویس بک اند هستی یا برنامه نویس فرانت اند؟
Front End Developer که به عنوان برنامه نویس سمت کلاینت نیز شناخته میشود، از زبانهای کدنویسی HTML، CSS و جاوا اسکریپت برای طراحی و ساخت المانها و قسمتهای مختلف یک وبسایت استفاده میکنند. این المانها میتوانند مواردی مانند رنگها و ساختار متن، تصاویر، جداول و گرافها، دکمهها و صفحات مختلف وب باشند.به طور خلاصه هر آنچه کاربر در وبسایت مشاهده میکند و در تعامل با آن است، توسط برنامه نویس فرانتاند طراحی میشود. هدف این است که کاربر بتواند به راحتی با وبسایت کار کند و به اصطلاح تجربه کاربری خوبی رقم بخورد. دو هدف اصلی در Front End افزایش واکنشگرایی (Responsiveness) و کارایی صفحات وب است. برای رسیدن به این مهم، وب سایت باید به گونهای طراحی شود که همه بخشهای آن متناسب با اندازه صفحه نمایش باشند و این موضوع در تمام دستگاهها با اندازه صفحه نمایشهای مختلف صادق باشد. پس از پرداختن به چیستی Front End صفحات وب، اکنون این سوال پیش میآید که مزایای زبان های برنامه نویسی Front End کدامند؟ که به آن پاسخ می دهیم.
تفاوت برنامه نویسی فرانت اند و بک اند چیست؟
اغلب سایتها به یک برنامه نویس Backend نیاز دارند تا منطق سایت را به وسیله زبانهای برنامه نویسی پیادهسازی کنند. بک اند یا Back-end به بخشی از یک وب سایت یا نرم افزار میگویند که برای کاربران قابل مشاهده نیست. به عبارتی دیگر هسته و مغز یک سایت است که وظیفهی کنترل منطق آن را بر عهده دارد. کاربران به کدهای نوشتهشده در بخش بک اند دسترسی ندارند و نمیتوانند آنها را مشاهده کنند. بخش بک اند با سرور اصلی (که سایت روی آن قرار گرفته است) و پایگاه داده سروکار دارد.
هنگامی که کاربر روی یک دکمه کلیک میکند، در اصل روی یکی از المانهای بخش فرانت اند کلیک کرده است. فرانت اند این کلیک را شناسایی کرده و براساس کدی که برنامه نویس فرانت اند نوشته است، درخواست خود را به بخش بک اند ارجاع میدهد. با استفاده از منطقی که برنامه نویس بک اند کد آن را پیاده سازی کرده است، آن درخواست اجرا میشود. در این بخش است که ممکن است اطلاعاتی از پایگاه داده گرفته شود یا پردازشی در کدهای بک اند انجام شود و نیازی به برقراری ارتباط با پایگاه داده نباشد. در نهایت جواب نهایی دوباره توسط بخش بک اند به فرانت اند فرستاده میشود و فرانت اند آن را به کاربر در قالب المانهای گرافیکی مثل پیام متنی، تصویر و… نشان میدهد.
مزایای برنامه نویسی Front End چیست ؟
- توسعه سریع و نتایج کاربر محور
- واکنش سریع به ویژگیها و برنامهها
- ارائه محیط امن
- آسان برای یادگیری، استفاده و مقیاسبندی فناوریهای مختلف
- ارائه ویژگیها و قالببندیهای قدرتمند
- برنامهنویسی به صورت بلادرنگ
مسئولیتهای یک توسعه دهنده فرانتاند چیست؟
- توجه به تجربه کاربری
- طراحی ظاهر وبسایت با استفاده از زبانهای برنامه نویسی HTML، CSS و جاوا اسکریپت
- طراحی رابط کاربردی برای وبسایتها
- بهبود تعامل کاربر با سایت در تمام مرورگرها
- طراحی وبسایتها برای نسخه موبایل
- همکاری با تیم سئو برای پیاده سازی درخواستهای آنها
- تست قابلیتهای مختلف سایت و رفع هر گونه اشکال
معایب برنامه نویسی Front End چیست ؟
- تغییرات متعدد و مشکلات مربوط به روز نگهداری دانش
- عدم امکان مرزبندی میان توسعه فرانت اند و دیگر زمینهها
- توسعه شخصیسازی شده
- عدم همترازی با سیستمهای دارای محاسبات
مسیر یادگیری قدم به قدم فرانت اند
این فرآیند 4 مرحله دارد که با هم آن را برسی می کنیم :
- درک مفاهیم و مباحث پایه
- آشنایی با فریمورکها و کتابخانههای Front End
- آزمون و خطا
- استمرار در یادگیری و دانش به روز
به دلیل اهمیت این نقشه راه هر یک از مراحل را به صورت خلاصه شرح می دهیم.
1- درک مفاهیم و مباحث پایه
برای ساخت یک وب سایت، ابتدا لازم است افراد بر مفاهیم پایه و پراهمیت حوزه وب، ساختار آن و نحوه سازگاری وب و اپلیکیشن به طور کامل تسلط داشته باشید.توسعه دهنده Front End با بخش سمت کلاینت وب سایت کار میکند. به طوری که این کدها روی مرورگر کلاینت اجرا میشود و به واسطه آنها مواردی مانند ظاهر وب سایت، چگونگی درخواست دادهها از سرور و نحوه تعامل با سیستم کلاینت تعیین خواهند شد. به این ترتیب، در مرحله اول آموزش برنامه نویسی سمت فرانت اند، ابتدا باید زبان های برنامه نویسی Front End به عنوان یک پیشنیاز ضروری آموخته شوند که این زبانها شامل CSS ،HTML و جاوا اسکریپت هستند.
2- آشنایی با فریمورکها و کتابخانههای Front End
پس از آشنایی با مفاهیم و اصول پایه کدنویسی فرانت اند، نحوه ساختاربندی آنها، روشهای استایلدهی به صفحات وب و چگونگی ساخت وب سایتهای پویا، در این مرحله ميتوانید با استفاده از فریمورکها و کتابخانههای مختلف دانش خود را در زمینه توسعه وب سمت فرانت اند افزایش داد. توسعه و یکپارچهسازی برنامه نویسی Front End و Back End با کمک فریمورکهای وب کار را بسیار آسان می کند. به طور کلی، فریمورک وب یک پکیج آماده است که در آن کدهای استانداردسازی شده قرار گرفتهاند و میتوان از آنها به عنوان پایه اولیه ساخت یک وب سایت استفاده کرد. به بیانی دیگر، چارچوبهای نرمافزاری یک بسته آغازین هستند که امکان ساخت وب سایت روی آن فراهم میشود.
3- آزمون و خطا
پس از یادگیری اصول پایه زبان های برنامه نویسی Front End و همچنین کار با چارچوبهای نرمافزاری کاربردی آن، تقریباً مسیر آموزش کدنویسی و ساخت اپلیکیشنهای قدرتمند تکمیل میشود. بنابراین، لازم است با بهرهگیری از تمرین و آزمون و خطا، این مهارتها تقویت شوند. به این ترتیب، ایجاد وب سایتهای مختلف به عنوان نمونه کار باعث میشود تمام این فرآیند به بهترین شکل ممکن در ذهن حک شود.اگر زبان انگلیسی شما در حد قابل قبولی است می توانید از آموزش های پروژه محور سایت Udemy یا یوتیوب استفاده نمایید همچنین با یک جست و جوی ساده در اینترنت می توانید وب سایت های ایرانی نیز که به صورت پروژه محور کار میکنند را انتخاب کنید.
4- استمرار در یادگیری و دانش به روز
همه روزه روشهای پیشرفته برنامه نویسی متعددی ارائه میشوند. بنابراین، تداوم در یادگیری و بهروز نگه داشتن مهارتهای مرتبط با فناوری یک ضرورت به حساب میآید. البته باید توجه کرد، این به این معنی نیست که مهارتهای آموخته شده در گذشته بیاهمیت هستند، بلکه یعنی، به منظور رشد در حوزه برنامه نویسی وب باید از فناوریهای روز دنیای علوم کامپیوتر مطلع بود و در عین حال، از دانش و سابقه خود به عنوان یک مزیت کلیدی در جهت شکوفایی استفاده کرد.
مفهوم کتابخانه در برنامه نویسی چیست؟
مجموعه ای از توابع، کلاس ها و برنامه ها که از قبل نوشته شده اند. کتابخانه ها یک بار نوشته شده اند و چندین بار در برنامه های مختلف توسط برنامه نویس ها استفاده شده اند. کتابخانه ها با مجموعه ای از توابع پراستفاده که در اختیار برنامه نویس ها قرار میگیرند، باعث میشوند در وقت برنامه نویس صرفه جویی شود.
زبانهای برنامه نویسی Front End کدامند؟
زبان HTML
زبان HTML (مخفف Hypertext Markup Language) یک زبان برنامه نویسی نیست بلکه یک زبان نشانه گذاری است که به عنوان هسته و بدنه اصلی صفحات وب به حساب میآید. منظور از زبان نشانه گذاری، این است که کد نوشته شده به زبان HTML مانند یک فایل متنی است که اجزای مختلف آن با تگ از هم جدا شدهاند. این زبان برای ایجاد ساختار صفحات وب استفاده میشود.
مزایا
یادگیری و استفاده از HTML آسان است-اکثر توسعه دهندگان HTML را یکی از آسان ترین زبان های برنامه نویسی می دانند. بسیاری از توسعه دهندگان قبل از هر زبان دیگری HTML را آموزش می دهند و این بخشی جدایی ناپذیر از هر دوره توسعه است. یادگیری HTML آسان است زیرا از تگ های ساده استفاده می کند و هیچ مشکلی در حساسیت حروف کوچک و بزرگ ندارد.
HTML رایگان است – HTML یک زبان رایگان است و توسعه دهندگان برای شروع به کار نیازی به خرید نرم افزار ندارند. این زبان نیازی به استفاده از افزونه ها و نرم افزارهای خارجی برای دسترسی به ویژگی های اصلی ندارد. به همین دلیل است که بسیاری از مشاغل در سراسر جهان برای برآوردن الزامات طراحی وب سایت خود به HTML تکیه می کنند.
HTML از چندین مرورگر پشتیبانی می کند – HTML توسط مرورگرهای پرکاربرد پشتیبانی می شود. بنابراین ، اگر یک وب سایت با HTML نوشته شده است ، هیچ نگرانی در مورد پشتیبانی مرورگر وجود ندارد. وب سایت های HTML را می توان برای مرورگرهای مختلفی که می توان از آنها بارگیری کرد ، بهینه کرد.
معایب
امکان ساخت صفحات پویا وجود ندارد – استفاده از HTML اولیه برای تسهیل بسیاری از ویژگی هایی که وب سایت های مدرن به کاربران خود ارائه می دهند کافی نیست. ممکن است برای توسعه دهندگان افزودن محتوای پویا به صفحات وب با HTML مشکل باشد. آنها ملزم به یادگیری زبان های دیگر مانند JavaScript ، PHP یا ASP هستند.
محدود برای نمایش محتوا – HTML همچنین گزینه ای ایده آل برای نمایش جذاب مطالب نمایش داده شده نیست. این محدودیتی است که اکثر توسعه دهندگان از آن آگاه هستند. آنها باید به CSS یا Cascading Style Sheets تکیه کنند تا محتوای صفحه HTML از نظر ظاهر جذابتر شود. طراحان وب و توسعه دهندگان ملزم به ایجاد و نگهداری دو مجموعه فایل متفاوت در برخی موارد هستند.
زبان CSS
زبان CSS (مخفف عبارت Cascading Style Sheets) به منظور استایل دهی به اجزای مختلف صفحات وب سایت مانند متن، تصویر، کادرها و… ساخته شده است. که به برنامه نویسان کمک میکند تا قالب بندی وبسایت و همچنین ظاهر آن را به شکلی کاربرپسند طراحی کنند. از این زبان برنامه نویسی، همچنین برای توصیف سندهای نوشته شده در HTML یا XML استفاده میشود. CSS است که تعیین میکند در طراحی وبسایت چگونه عناصر باید در کنار یگدیگر قرار بگیرند و کاربر در کدام قالببندی میتواند تجربه بهتری داشته باشد.
با استفاده از CSS، میتوانید رنگ متن، سبک فونتها، فاصله بین پاراگرافها، نحوه اندازهگذاری و چیدمان ستونها، تصاویر پسزمینه، رنگ پس زمینه صفحات وبسایت، چیدمان صفحات، نمایش وبسایت برای دستگاههای مختلف و اندازه صفحات را انتخاب کنید.یادگیری CSS دشوار نیست، اما از آنجایی که زبانی سرشار از جزئیات است، یادگیری آن میتواند کمی گیج کننده باشد.
مزایا
CSS در وقت شما صرفه جویی می کند – کد CSS باید یکبار نوشته شود و از همان صفحه می توان در چندین صفحه HTML استفاده کرد. یک استایل برای هر عنصر HTML تعریف می شود و کاربر می تواند بر اساس الزامات آن را برای چندین صفحه وب اعمال کند.
نگهداری آسان – نگهداری کد CSS آسان است و کاربران می توانند به راحتی تغییرات جهانی را برای ویرایش استایل ایجاد کنند. پس از ایجاد تغییرات ، همه صفحات وب به طور خودکار به روز می شوند.
معایب
مشکلات بین مرورگرها-ایجاد تغییرات CSS در وب سایت می تواند برای توسعه دهندگان کار آسانی باشد. اما ، نیاز به اطمینان از سازگاری CSS پس از اعمال تغییرات وجود دارد ، زیرا کاربر باید بررسی کند که آیا مرورگرها همه تغییرات را به طور یکسان نمایش می دهند یا خیر. بررسی مرورگرها بسیار مهم است زیرا عملکرد CSS در مرورگرها متفاوت است.
سطوح متعدد منجر به سردرگمی می شود – زبان برنامه نویسی CSS دارای سطوح متعددی است که برای برخی از توسعه دهندگان مقداری گیج کننده است. اینها شامل CSS ، CSS 2 و CSS 3 هستند که همه مشخصات کمی متفاوت دارند.
JavaScript
جاوا اسکریپت (JavaScript) که به اختصار JS نیز نامیده میشود، یک زبان سطح بالای تفسیری (Interpreted) است. زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت به گونهای طراحی شده است که با کمک آن امکان پیادهسازی ویژگیهای پیچیده در صفحات وب وجود دارد.
جاوا اسکریپت در مواردی مانند دکمه کال تو اکشن، گرافیک وبسایت و اضافه کردن انیمیشن به وبسایت استفاده دارد. همچنین برای ساخت اپلیکیشنهای تلفن همراه و ایجاد برنامههای سمت سرور نیز میتوان از جاوا اسکریپت استفاده کرد.
سختترین بخش برنامه نویسی یادگیری آن است و این در مورد جاوا اسکریپت نیز صدق میکند. اما هنگامی که اصول اولیه را یاد گرفتید، به راحتی میتوانید در این زبان حرفهای شوید و از آن در فرانت اند استفاده کنید.
مزایا
- سربار سرور: جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی سمت کلاینت است که به صورت پویا میزان تقاضای سرور را کاهش میدهد.همچنین با پیادهسازی برخی از کاربردها به کمک جاوا اسکریپت، دیگر نیازی به سرور وجود نخواهد داشت.
- رابط کاربری غنی و مناسب: میتوان از جاوا اسکریپت برای توسعه ویژگیهایی همچون عملیات کشیدن و رها کردن در اسلایدرها (Sliderها) استفاده کرد و این کاربرد میتواند به صورت اساسی رابط کاربری و تجربه کاربری (User Experience) را در یک وب سایت بهبود ببخشد.
- امکان بسط و گسترش صفحات وب: برنامهنویسان جاوا اسکریپت میتوانند با ایجاد اسنیپتهای (Snippetهای) جاوا اسکریپت، صفحات وب را برای چندین افزونه (Add-ons) شخص ثالث بسط دهند.
معایب
- امنیت سمت کلاینت: با توجه به اینکه کدهای جاوا اسکریپت روی کامپیوتر کاربر اجرا میشوند، معمولاً به دلیل امکان وجود فعالیتهای مخرب، در این راستا نگرانیهایی امنیتی وجود دارند.
- پشتیبانی از مرورگر: ممکن است جاوا اسکریپت در هر مرورگری به صورت متفاوت تفسیر شود و این موضوع به مرورگر مورد استفاده بستگی دارد. به این ترتیب، همانطور که پیشتر گفته شد، ممکن است برای برخی از برنامهنویسان ساختن کدهایی که با تمام مرورگرها سازگاری داشته باشد (اصطلاحاً Cross-browser باشد)، امری دشوار به حساب بیاید.
بهترین فریمورک های Front End
React
React یکی از کتابخانههای جاوا اسکریپت است و در حال حاضر یکی از پرکاربردترین کتابخانههای جاوا اسکریپت برای ایجاد جلوههای وب است. این زبان برای کسانی که مایل به ساختن اجزای UI در یک صفحه وب هستند ایدهآل است. اگر تجربه کاربری برای شما از اهمیت بالایی برخوردار است یادگیری و کار با React را از دست ندهید.
مزایا :
یادیگیری آسان و ساده
منابع یادگیری فراوان
تعاملی بودن
معایب:
React یک فناوری پویاست و مدام در حال تغیر است. این امر ممکن است برای توسعه دهندگان فرانت اند کمی مشکل به نظر برسد.
Vue
Vue چارچوبی برای ایجاد رابط کاربری است و با اکثر چارچوب های یکپارچه متفاوت است زیرا برای ایجاد سازگاری مطلوب ایجاد شده است.
کتابخانه اصلی Vue بر روی لایه نمای متمرکز شده است و می تواند به راحتی مورد استفاده قرار گیرد. به غیر از اینکه به راحتی با دیگر کتابخانه های پروژه موجود ادغام می شود.
امکانات
DOM مجازی-Vue.js از DOM مجازی استفاده می کند ، که در اصل یک کپی از جزء اصلی DOM است ، به هر تغییر DOM واکنش نشان می دهد و می تواند به عنوان ساختار داده JavaScript مورد استفاده قرار گیرد. پیشرفت ها و تغییرات ساختار داده های جاوا اسکریپت را می توان با ساختارهای داده اصلی مقایسه کرد .DOM واقعی آخرین تغییراتی را که کاربران می توانند مشاهده کنند دریافت می کند.
اتصال داده های دو طرفه-VueJS به دلیل معماری MVVM دارای اتصال دو طرفه است. تکیه بر QRR به ویرایش یا اختصاص صفات ارزش HTML برای تسریع بلوک های HTML کمک می کند .VueJS دارای ارتباطات دو طرفه است تا اطمینان حاصل شود که هرگونه تغییر در UI بر روی UI منتقل می شود.
مزایا
انعطاف پذیری -Vue.js به دلیل میزان انعطاف پذیری که به کاربران ارائه می دهد ، معروف است. توسعه دهندگان می توانند قالب های خود را با گره های مجازی در جاوا اسکریپت ، جاوا اسکریپت محض و فایل های HTML ایجاد کنند. این امر Vue.js را برای افرادی که از چارچوب های جاوا اسکریپت مانند Angular.js و React.js استفاده می کنند ، به گزینه ای آسان برای فهم تبدیل می کند.
ارتباطات دو طرفه-Vue js به دلیل معماری MVVM ارتباطات دو طرفه را فعال می کند و کار با بلوک های HTML را آسان می کند. از این نظر شباهت زیادی با Angular.js دارد. همچنین به عنوان اتصال داده دو طرفه شناخته می شود. مستلزم این است که هر گونه تغییر رابط کاربری توسط کاربر در داده ها منعکس می شود و هر گونه تغییر داده در UI منعکس می شود.
ابزار عالی -Vue.js به عنوان یک گزینه برتر برای ابزار در نظر گرفته می شود و آخرین Vue 3.x CLI در میان بهترین ابزارهای JavaScript Framework برای فریم ورک JavaScript در نظر گرفته می شود. توسعه دهندگان می توانند با استفاده از ویژگی های داخلی مانند Linting ، Routing پیش پردازنده های CSS ، State Store ، Routing ، PWA ، TypeScript و Unit Testing به پروژه های جدید بپردازند.
معایب
موانع زبانی-Vue.js دارای محدودیت های مربوط به زبان است که می تواند روند توسعه را مختل کند. ریشه چینی-آمریکایی این برنامه به این معنی است که زبان چینی نسبت به زبان های دیگر را ترجیح می دهد. این مشکل به این دلیل ایجاد می شود که چینی در سراسر جهان استفاده نمی شود. بنابراین ، چارچوب به زبان چینی یک مانع قطعی برای توسعه دهندگان است.
انعطاف پذیری بیش از حد – انعطاف پذیری Vue.js همچنین برای بسیاری از توسعه دهندگان مضر است. و می تواند مشکلی را ایجاد کند که برای مرتب سازی به کمک جامعه نیاز دارد. مواردی وجود دارد که انعطاف پذیری گسترده Vue.js منجر به خطاهای بیشتر و عوارض غیر ضروری برای کاربران شود.
AngularJS
AngularJS: انگولار یک فریمورک متن باز جاوا اسکریپت است که عمدتاً برای توسعه وب اپلیکیشنهای تک صفحهای (SPAها) به کار میرود. چارچوب نرمافزاری انگولار پیوسته در حال رشد و گسترش است تا برنامهنویسان بتوانند به واسطه آن راههای بهتری برای توسعه وب اپلیکیشنها داشته باشند. انگولار HTML را از حالت ثابت یا اصطلاحاً ایستا به HTML پویا تغییر میدهد و همچنین، امکان بسط صفتهای (Attributes) زبان HTML از طریق دستورالعملها (Directiveها) در آن وجود دارد.
برخی دیگر از فریمورک های فرانت اند که فقط به صورت تیتر وار به آنها اشاره می کنیم :
- Bootstrap
- jQuery
- SASS
- Semantic-UI
- Foundation
- Materialize
- Elm
درآمد و حقوق برنامه نویس فرانت اند چقدر است؟
درآمد یک توسعه دهنده Front-End در جهان بین 65 هزار دلار تا 110 هزار دلار است و در کشور ما از شش میلیون تومان شروع میشود و بسته به عنوان شغل تا بالای 17 میلیون تومان نیز میرسد.
چگونه در فیلد برنامه نویس فرانت اند استخدام شویم ؟
قطعا الان برای شما سوال پیش آمده که بعد از انتخاب یک زبان برنامه نویسی فرانت اند و اینکه در آن به حد قابل قبولی برسیم چگونه از آن به صورت فریلنسری یا با استخدام از آن درآمد کسب کنیم ؟
فریلنسری :
وب سایت های زیادی وجود دارد که شما می توانید در آن ها پروژه های فرانت اند را اخذ کنید.که در ادامه به معرفی 4 وب سایت فریلنسری می پردازیم:
وب سایت های بین المللی :
وب سایت : freelancer.com | محبوب ترین وب سایت فریلنسری سایت freelancer.com است این وب سایت آمریکایی بیش از 60 میلیون فریلنسر دارد و روزانه چند هزار پروژه جدید در 1800 دسته بندی مختلف در وب سایت قرار می گیرد.طبق معمول ثبت نام در این وب سایت برای ایرانی ها امکان پذیر نیست. برای کسب درآمد دلاری از این وب سایت باید از طریق واسطه اقدام نمایید.
وب سایت : upwork.com | آپ ورک یکی دیگر از سایت های محبوب فریلنسری است که میتوانید درآمد ماهانه چند هزار دلاری کسب کنید. این وبسایت در سال 2015 رونمایی شد آپ ورک نیز همانند سایت فریلنسر دات کام برای ایرانی ها تحریم است و باید از طریق سایت ها و افراد واسط در آن ثبت نام کنید.
وب سایت ایرانی :
وب سایت : ponisha.ir | پونیشا یک وب سایت فریلنسری ایرانی است که بیش از 270 هزار فریلنسر ماهر دارد و تاکنون بیش از 60 هزار پروژه موفق در این سایت انجام شده است. یکی از مزیت های پونیشا برای ایرانیان خارج از کشور است که می توانند با حساب های بین المللی اکانت خود را شارژ نمیاند
وب سایت : parscoders.com | پارسکدرز اولین بازار کار آنلاین ایران می باشد که بیش از 15 سال سابقه فعالیت دارد و در 600 تخصص مختلف می توانید پروژه های مختلف را انجام دهید.